Monika
Błażejewska - nauczyciel języka angielskiego
Aneta
Domańska - nauczyciel języka niemieckiego
JĘZYKI W
UNII EUROPEJSKIEJ
W ramach Europejskiego Roku Języków 2001 Komisja Europejska zorganizowała
rozległe badania na temat języków w państwach członkowskich Unii
Europejskiej oraz na temat stosunku ich obywateli do języków i do nauki
języków.
Przeprowadzone zostały również odrębne badanie na temat nauczania języków
w systemach edukacji krajów Europy, obejmujące niektóre z przyszłych
państw członkowskich Unii Europejskiej, jak również jej obecnych członków.
Kto mówi jakim językiem?
|
Język |
Proporcja ludności UE, dla której
jest to język ojczysty |
Proporcja ludności UE, znającej
ten język jako język obcy |
Ogólna proporcja ludności znającej
ten język |
|
NIEMIECKI |
24 % |
8 % |
32 % |
|
FRANCUSKI |
16 % |
10 % |
26 % |
|
ANGIELSKI |
16 % |
31 % |
47 % |
|
WŁOSKI |
16 % |
2 % |
18 % |
|
HISZPAŃSKI |
10 % |
4 % |
14 % |
|
HOLENDERSKI |
6 % |
1 % |
7 % |
|
GRECKI |
3 % |
0 % |
3 % |
|
PORTUGALSKI |
3 % |
0 % |
3 % |
|
SZWEDZKI |
2 % |
1 % |
3 % |
|
DUŃSKI |
2 % |
0 % |
2 % |
|
FIŃSKI |
1 % |
0 % |
1 % |
|
INNE |
2 % |
4 % |
6 % |
Prawie połowa Europy jest już wielojęzyczna
44% obywateli Europy potrafi porozumiewać się w języku innym, niż ich język ojczysty.
W Luksemburgu prawie wszyscy znają jakiś język obcy na tyle dobrze, by się w nim porozumieć.
Dotyczy to również ponad 8 osób na 10 mieszkających w Holandii, Danii i Szwecji.
Istnieją znaczne różnice w znajomości języków wśród osób mających różny poziom wykształcenia.
|
Grupa społeczno-demograficzna |
Procent osób znających język obcy |
|
Średnia
dla 15 państw Unii Europejskiej |
44 % |
|
Według
wieku |
|
|
15-24 lat |
62 % |
|
25-39 lat |
52 % |
|
40-54 lat |
39 % |
|
powyżej
55 lat |
31 % |
|
Według
poziomu wykształcenia |
|
|
Uczący
się dłużej niż do 20 roku życia |
70 % |
|
Uczący
się do 16-19 roku życia |
42 % |
|
Uczący
się do 15 roku życia lub krócej |
20 % |
|
Według
zawodu |
|
|
Studenci |
76 % |
|
Kierownicy |
69 % |
|
Pracownicy
etatowi |
56 % |
|
Prowadzący
własną działalność gospodarczą |
48 % |
|
Bezrobotni |
39 % |
|
Pracownicy
fizyczni |
37 % |
|
Osoby
zajmujące się domem |
30 % |
|
Emeryci |
28 % |
|
Według
płci |
|
|
Mężczyźni |
46 % |
|
Kobiety |
42 % |
Najczęściej nauczane języki
Ogólnie rzecz biorąc, angielski jest pierwszym językiem obcym w edukacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej, zaś francuski jest prawie zawsze drugim językiem. Przeciętnie 91% uczniów uczy się angielskiego, 34% uczniów uczy się francuskiego, 15% niemieckiego i 10% hiszpańskiego.
Praca Unii Europejskiej na rzecz promocji
nauki języków obcych
Znajomość języków obcych jest niezwykle ważna dla różnorodnej
i rozwijającej się Unii Europejskiej. W wielu krajach jest rzeczą
normalną, że większość jego mieszkańców potrafi porozumiewać się w co
najmniej trzech językach. Takie osoby są w stanie z większym
powodzeniem podróżować do innych krajów w związku z nauką, ze
względów zawodowych czy też z innych powodów. Ich umiejętności są interesujące
dla pracodawców. Są oni w stanie korzystać z europejskiego
obywatelstwa i wspólnego rynku, zwłaszcza z prawa do zamieszkiwania
i pracy w którymkolwiek z krajów Unii Europejskiej.
Komisja Europejska pragnie, aby wszyscy w Europie mogli korzystać
z tych możliwości. W swojej Białej Księdze z 1995 roku
"Nauczanie i uczenie się: ku społeczeństwu uczącemu się",
postanawia wspierać wszystkich obywateli Unii Europejskiej w ich
staraniach na rzecz zdobycia znajomości przynajmniej trzech języków
europejskich: ich języka ojczystego oraz dwóch innych.
Mając to na względzie, Unia Europejska podejmuje wiele działań
w celu promowania nauki języków. Europejski Rok Języków 2001 i doroczne
obchody Europejskiego Dnia Języków 26 września pomogły w zintensyfikowaniu
tych wysiłków.
SOKRATES
Jednym z głównych celów europejskiego programu edukacyjnego Sokrates jest doskonalenie znajomości języków europejskich. Dysponując budżetem 1.850 milionów Euro na lata 2000-2006, program będzie mógł poszerzać swoje działania. W pierwszym etapie realizacji tego programu w latach 1995 – 1999:
- prawie 500.000 studentów uczyło się na uczelniach za granicą,
- 10.000 szkół współpracowało w ramach partnerstwa europejskiego,
- tysiące instytucji wzięło udział w międzynarodowych projektach, mających na celu promowanie i doskonalenie nauczania i nauki języków.
Kwestia języków pojawia się we wszystkich ośmiu komponentach programu Sokrates, jednak są one tematem przewodnim następujących komponentów:
Lingua: nauczanie i uczenie się języków
* Projekty, kampanie, seminaria, współpraca i publikacje, mające na celu wspieranie motywacji do nauki języków, poszerzanie dostępu do nauki języków oraz wspieranie decydentów w rozpoznaniu najlepszych praktyk.
* Międzynarodowe projekty, mające na celu wypracowanie nowych metod nauki języków i egzaminowania oraz lepszego informowania opinii publicznej o istniejących metodach i materiałach.
Comenius: edukacja szkolna
* Partnerstwo szkół i wymiany, podczas których grupy młodych ludzi z różnych krajów pracują wspólnie nad projektem, udoskonalając swoją znajomość języków obcych.
* Granty wspierające obecnych i przyszłych nauczycieli języków w wyjazdach na zagraniczne szkolenia, od tygodniowych kursów aż po staże językowe trwające nawet do 8 miesięcy.
* Międzynarodowe projekty poświęcone opracowaniu materiałów szkoleniowych oraz kursów dla nauczycieli języków.
Erasmus: szkolnictwo wyższe
* Poprzez umożliwienie studentom spędzenia od 3 do 12 miesięcy na uniwersytecie za granicą, Erasmus stanowi znakomitą okazję doskonalenia umiejętności językowych.
* Dostępne są również fundusze dla studentów przygotowujących się do wyjazdu w ramach programu Erasmus poprzez uczestniczenie w intensywnych kursach języka kraju, do którego udają się na studia.
Grundtvig: kształcenie dorosłych
* Grundtvig wykorzystuje międzynarodowe projekty, współpracę oraz granty szkoleniowe w celu promowania nauki języków jako kluczowego składnika kształcenia dorosłych.
LEONARDO DA VINCI
Leonardo da Vinci - program szkolenia zawodowego, podobnie jak Sokrates, w styczniu 2000 roku wkroczył w nową, siedmioletnią fazę realizacji. Znajomość języków obcych jest niezbędna zarówno dla perspektyw zawodowych poszczególnych osób, jak również dla konkurencyjności w biznesie. To właśnie czyni z nauki języków obcych centralny element szkolenia zawodowego.
Jeden z głównych składników programu wspiera międzynarodowe projekty, w ramach których opracowywane są materiały szkoleniowe oraz metody nauki przystosowane dla poszczególnych zawodów oraz sektorów gospodarki. Obejmuje to również kursy językowe dla wolnych słuchaczy oraz samodzielną naukę.
Projekty koncentrujące się na nauce języków realizowane są również w ramach innych składników programu Leonardo da Vinci i obejmują:
* wymianę nauczycieli języków obcych pomiędzy zakładami pracy oraz wyspecjalizowanymi instytucjami szkoleniowymi,
* międzynarodową współpracę dostarczającą specjalistycznej wiedzy oraz informacji na temat nowych metod w nauce języka w ramach szkolenia zawodowego,
* badania, analizy oraz określenie najlepszych praktyk odnośnie nauczania języków obcych,
* projekty pilotażowe, w ramach których opracowywane są materiały i metody, mające na celu rozwiązanie konkretnych problemów w nauce języków obcych.
EUROPEJSKA MARKA JAKOŚCI
Ta nagroda przyznawana jest każdego roku przez jury w każdym państwie członkowskim za innowacyjne inicjatywy w obszarze nauki języków, które spełniają kryteria ustalone na poziomie Unii Europejskiej.
JĘZYKI REGIONALNE I JĘZYKI MNIEJSZOŚCI
Komisja Europejska finansuje projekty, mające na celu promowanie i udoskonalanie nauczania języków regionalnych oraz języków mniejszości, z zamiarem wspierania współpracy pomiędzy ludźmi, których działaniom przyświeca ten cel. Projekty te obejmować mogą opracowanie kursów i materiałów szkoleniowych, działania informacyjne oraz organizację konferencji.
INNE PROGRAMY
Istnieje wiele programów realizowanych w ramach Unii Europejskiej, które mają wpływ na nauczanie i naukę języków, na przykład:
- działania mające na celu promowania językowej różnorodności w Internecie oraz innych cyfrowych mediach, do niedawna realizowane w ramach programu Wielojęzycznego Społeczeństwa Informacyjnego (Multilingual Information Society - MLIS). Będzie on nadal rozwijany w ramach kolejnego programu nawiązującego do niego
- program KULTURA 2000, który między innymi wspiera przekłady dzieł literackich autorów europejskich z drugiej połowy XX wieku
- MEDIA II (od 1 stycznia 2000 MEDIA PLUS), oferujący wsparcie finansowe dubbingu i opracowywania napisów do filmów, programów telewizyjnych, wideo oraz produktów multimedialnych